• Openingspagina
• Actueel

1. a. Algemene begrippen dode hoek; b. Samenvatting van knelpunten inzake dode hoeken en remediëring
2. Een analyse van de dodehoekongevallen in 2008
3. Een gedragscode om gevaarlijke situaties te vermijden
4. a. Maatregelen om dodehoekongevallen te voorkomen; Systemen
5. Wetenschappelijk onderzoek inzake dodehoekongevallen
6. Luchtkwaliteit
7. Activiteiten
8. Verkeersveiligheid

4. b. Andere systemen ter voorkoming van dodehoekongevallen (niet volledig) in België, Nederland en Denemarken

• Eigen systeem van de takeldienst Van De Zande uit Langdorp (Aarschot)

  Langs beide zijden van de vrachtwagens monteerde de eigenaar een lichtbalk. Deze lichtbalk knippert samen met de richtingaanwijzers. Daarenboven gaat dit overdag gepaard met een zoomtoon. Daardoor worden de zwakke weggebruikers ervoor gewaarschuwd dat de vrachtwagen een manoeuvre zal uitvoeren. De lichtbalk heeft nog een andere functie: voorkomen dat een fietser die toch zou vallen, onder de wielen van de vrachtwagen terechtkomt. "Camera's en spiegels zijn allemaal goed en wel, maar je kan maar één ding tegelijkertijd in het oog houden." (Bron: Het Laatste Nieuws, Brabant/Hageland, 11 september 2012)

• Camerasystemen bieden heel veel mogelijkheden om dode hoeken op te vangen.
• Het voorbeeld is bekend van Colruyt dat zijn vrachtwagenpark heeft uitgerust met dodehoekcamera's. De camera is gemonteerd achteraan de rechter zijruit van de vrachtwagen en geeft bijgevolg een goed beeld van wat zich voordoet rechts van de cabine en aan de rechtervoorhoek van de vrachtwagen.
• Antwerpen heeft onlangs beslist alle trucks van de stad uit te rusten met een dodehoekcamera.
• Aan de achterzijde van onze vrachtwagens en huisvuilwagens stond reeds een camera om het laden en lossen in het oog te houden. Op de zijkant van de cabine aan de passagierszijde plaatsten we een dodehoekcamera. Op het moment dat de vrachtwagenchauffeur zijn richtingsaanwijzers aanzet, toont de monitor in de cabine het beeld van de dodehoekcamera.
• Het voertuigencentrum van de stad Antwerpen beschikt verder over een eigen afstelplaats voor dodehoekspiegels. Door hun spiegels daar regelmatig te controleren, leren de chauffeurs hun dodehoek en de systemen om die weg te werken, beter in te schatten en te gebruiken. (JVdV, Patrimoniumonderhoud, Stad Antwerpen, 2-7-2010)
• Orlaco. Klik op 'trucks'.

Beleid: De voor- en nadelen van spiegels en camera's worden besproken in het rapport van het BIVV Technische hulpmiddelen ter voorkoming van dodehoekongevallen bij vrachtwagens, p. 17-20 en p. 25-26. Het besluit is dat, hoewel camerasystemen potentieel effectiever zijn dan spiegelsystemen, de spiegelsystemen de voorkeur genieten wanneer rekening wordt gehouden met de kostefficiëntie. (p. 29)

• Radar- of ultrasone detectiesystemen: Zie bijv. Lexguard (Nederland).

Nadeel: Het geeft geen overzicht over de omgeving van het voertuig. Meer speciaal, de dode hoek schuinvoor het voertuig blijft een probleem. Onderstaande literatuurstudie besluit evenwel met de gedachte dat actieve radar- of ultrasone detectiesystemen een spoor voor de toekomst zijn dat zeker moet gevolgd worden. (p. 26) Lees meer in Technische hulpmiddelen ter voorkoming van dodehoekongevallen bij vrachtwagens, p. 20-21.

Beleid: Staatssecretaris Etienne Schouppe laat het systeem LexGuard (kostprijs: 750 euro) testen op 50 vrachtwagens vanaf 25 oktober 2010. In het voorjaar van 2011 worden de eerste resultaten verwacht. (Het Nieuwsblad op Zondag, 24 oktober 2010; De Morgen, 25 oktober 2010)

Resultaat: Het systeem geeft te vaak een vals alarm. "We raden niet aan om op korte termijn maatregelen te nemen om de installatie van deze uitrusting aan te moedigen." (De Standaard, 19 oktober 2011)

• Lisa-2-Alert (zie Nederland):

  Beleid: Staatssecretaris Etienne Schouppe laat het systeem Lisa-2-Alert (kostprijs: 450 euro) testen op 50 vrachtwagens vanaf 25 oktober 2010. In het voorjaar van 2011 worden de eerste resultaten verwacht. (Het Nieuwsblad op Zondag, 24 oktober 2010; De Morgen, 25 oktober 2010)

  In mei 2009 verklaarde de staatssecretaris bevoegd voor Mobiliteit dat hij gewonnen is voor een geluidssignaal waarmee de vrachtwagenchauffeurs zouden aangeven dat ze naar rechts afslaan.

  6-10-2009: Binnen enkele maanden zal de Staatssecretaris bevoegd voor Mobiliteit in samenwerking met het BIVV starten met een proefproject waarbij gebruik wordt gemaakt van een bijkomend knipperlicht of knipperlichten en een geluidssignaal.

  Het rapport van het BIVV Technische hulpmiddelen ter voorkoming van dodehoekongevallen bij vrachtwagens, wordt besloten met de gedachte dat "het gebruik van actieve waarschuwingssystemen waarbij de bestuurder van het voertuig of zijn omgeving daadwerkelijk gewaarschuwd worden voor eventueel gevaar" een goede aanvulling is voor spiegel- of camerasystemen. (p. 29)

  In de brochure van B. Herdewyn e.a.,Pilootproject multidisciplinair diepteonderzoek van ongevallen met vrachtwagens in Oost- en West-Vlaanderen. Eindrapport jaar 1., Belgian Accident Research Team, BIVV, 2010, worden vele nieuwe technieken overzichtelijk behandeld.

  Resultaat: Het BIVV testte het Lisa-2 Alert systeem uit op bijna 50 vrachtwagens van de firma's Colruyt, DHL e.a. Het resultaat is dat het systeem onbruikbaar is. "Vanuit veiligheidsoogpunt" is het volgens het BIVV niet noodzakelijk om het geluidssignaal wettelijk te regelen. (De Standaard, 19 oktober 2011)

• Jacky Van den Bossche uit Kortrijk heeft in 2001 een vaste dodehoekspiegel ontwikkeld voor kruispunten en rotondes. Zie lifesavingmirror. Van hem staat er zo’n spiegel in Sint-Eloois-Vijve aan de Post, in Harelbeke aan de rotonde van de Mol en in Weert (Nederland). In Sint-Eloois-Vijve zijn er in een tijdspanne van vier jaar vóór het plaatsen van de spiegel in 2001 drie dodelijke ongevallen gebeurd. Na de plaatsing is er geen enkel ongeval meer gebeurd met een vrachtwagen. Het voordeel van een “Life Saving Mirror” is dat de chauffeur recht voor zich mag blijven kijken in plaats van terzelfdertijd 7 of meer spiegels in het oog te houden en de weg voor zich. Je behoudt op elk ogenblik een overzicht van de volledige situatie. Het manoeuvre om rechts af te slaan duurt maar enkele seconden. In die tijd is het niet altijd mogelijk fietsers die plots opduiken in een spiegel te ontwijken. De spiegel is verwarmd.

Bezwaar: De spiegel werkt alleen zolang vrachtauto’s vóór het verkeerslicht stilstaan. De spiegel werkt dus niet op de locatie waar de chauffeur de nacontrole moet uitvoeren.

Beleid: Deze spiegel kreeg tot op heden geen plaats in het beleid van de Vlaamse regering.

• Raymond Vercoutere verwierf in 2002 een patent op een 'dodehoekzoemer'. Dit toestel geeft een luid signaal telkens de vrachtwagen die ermee uitgerust is rechts afslaat. Ondertussen is het patent verstreken.

Beleid: Het idee wordt onderzocht.

• Bike Beep (zie hierna: Denemarken)

Sp.a kamerlid Geerts heeft het systeem in 2008 in de kamercommissie Infrastructuur voorgesteld en gevraagd een proefproject op te starten.

Geerts :"Het plaatsen van de toestel wijzigt niets aan de aansprakelijkheid en de voorzichtigheidsregels die algemeen gelden in het verkeer. Maar ik denk dat met een beperkte investering (nog geen 100 euro), er levens kunnen gered worden en leed kan gespaard worden!"

Beleid: Het BIVV ziet een belangrijk nadeel in het extern geluidssysteem: Het is slechts werkzaam tot op een relatief beperkte afstand van de vrachtwagen. Het systeem is in België nog niet toegelaten. Voordeel is wel dat het overal op de vrachtwagen kan aangebracht worden. Zo kan het geluidssysteem geactiveerd worden bij het achteruit rijden of bij het rechts afslaan. "Indien gezocht wordt naar een laagtechnologische oplossing zou een waarschuwingssysteem voor de omgeving van het voertuig kunnen worden overwogen als aanvulling op de bestaande systemen. (p. 26) Lees meer in Technische hulpmiddelen ter voorkoming van dodehoekongevallen bij vrachtwagens, p. 21-22.

• Blicor is ontworpen door Marc Gysemberg. Blicor is de afkorting van 'Blinded Corner'. Op de vrachtwagen worden duidelijke waarschuwingsklevers aangebracht die de fietser en voetganger moeten alert maken. Als de chauffeur zijn rechter richtingsaanwijzer in werking stelt, branden er aan de rechterkant van de camion één meter blauwe led-lichtjes. Die duiden aan dat de fietsers in een dode hoek kunnen belanden, zodat ze niet zichtbaar zijn voor de chauffeur. Terzelfdertijd klinkt een signaal, zoals wanneer een vrachtwagen achteruit rijdt.

Beleid: Het systeem wordt voorlopig niet erkend door de overheid. Nu stelt Marc Gysemberg zijn hoop op PVVE (Het Platform voor het Vervoer en de Verkeersveiligheid in Europa, in het Frans ITSRE: Interface pour le Transport et la Sécurité Routière en Europe.) De zijverlichting met leds is echter nog niet voorzien in de wetgeving. "Als Europa het goedkeurt, zal België wel moeten volgen." (Het Nieuwsblad, editie De Panne, 13 april 2010)

• Informatieve zelfklever
• 18 juli 2009: De Fietsersbond Kortrijk ontwikkelde een sticker naar aanleiding van enkele dodehoekongevallen in 2008 met tieners in Kortrijk. "Fietser, blijf achter mij a.u.b."

  

• april 2010: Momenteel worden alle vrachtwagens van de stad Antwerpen op de rechterpassagiersdeur beplakt met een grote sticker: "Fietser. Gevaar! Blijf achter mij a.u.b."

  

  Bron: © Walter Saenen, www.standaard.be, www.waltersaenen.com

• 16 oktober 2014: Nieuwe dodehoeksticker in Nederland om dodehoekongevallen te voorkomen

  

  Bron: lensmedia.nl

  In Nederland is grote vraag naar de nieuwe dodehoeksticker. Meer dan 500 transportbedrijven hebben ruim 12000 sticker aangevraagd voor de achterkant van hun vrachtauto's. Met deze nieuwe dodehoeksticker van Transport en Logistiek Nederland (NLT) kunnen fietsers eenvoudig zien op welke plek ze veilig achter een vrachtauto kunnen staan bij een verkeerslicht. De veiligste plek is dan rechts ruim achter de truck. Nooit naast ernaast, want dan kan een chauffeur de fietser over het hoofd zien. Deze sticker was voor TLN leden tot 1 januari 2015 gratis te bestellen. De sticker heeft een omvang van 42,5 x 44,0 cm en wordt geplakt op de achterzijde van het voertuig. Draag uw steentje bij aan de verkeersveiligheid in binnensteden en bestel de stickers voor uw voertuigen op : www.tln.nl/dodehoeksticker.

• 11 oktober 2015: Preventiecampagne dode hoek in provincie West-Vlaanderen

  

  Bron: www.avelgem.be

  Op vrijdag 27 maart 2015 stelde de Provincie West-Vlaanderen haar dodehoekstickers voor vrachtwagens voor. De stickers werden op A3-formaat ontwikkeld. Voor de actie trok de Provincie 1.900 euro uit. Zo verdeelt ze onder andere folders met tips voor vrachtwagenchauffeurs en voor fietsers zorgt ze voor didactisch materiaal voor scholen op de website (onder andere videofragmenten). (Bron: www.westnieuws.be).

Voordelen: Ze kunnen overal rondom de vrachtwagen aangebracht worden.

Nadelen (BIVV: Literatuurstudie vrachtwagens 2009, p. 22):

• Zelfklevers moeten eerst gelezen worden waarna de weggebruiker zich moet aanpassen aan de boodschap.
• Ze zijn slechts op te merken in de strikte nabijheid (op leesafstand) van het voertuig en niet altijd op plaatsen waar frequent dodehoekproblemen opduiken.
• Stickers zijn sterk onderhevig aan verontreiniging en beschadiging.

Denemarken

• Bike Beep, een toestel dat een beepend geluid en een knippericht geeft, wanneer een vrachtwagen naar rechts draait.
De technische gegevens van het toestel zijn:
• Afmetingen: 111 mm x 51 mm, dikte: 22.5 mm
• met een elektrische ADR-kabel van 5 meter lengte
• Totaal gewicht: 315 gram
• Geluidssterkte: 80 dB

Beleid: Het toestel is in Denemarken toegelaten.

• See mi De Deense stad Grenå zal de installatie betalen van de RFID’s (Radio frequency identification) door batterijen (levensduur van 6 jaar) aangedreven. Deze worden gemonteerd aan de stuurstang van 300 fietsen van inwoners. Op zeven gevaarlijke kruispunten worden ontvangers geïnstalleerd. Wanneer een fietser nadert, zend de RFID een signaal naar het verkeerslicht die dan een fietsafbeelding laat oplichten op ooghoogte van de vrachtwagenchauffeurs, speciaal van de bestuurders van grote trucks. Dan weten ze dat ze moeten opletten voor fietsers wanneer ze rechts afslaan. De Deense regering had beloofd dat de fietsers zowel het gevoel moeten hebben veiliger te zijn als de grotere veiligheid te ervaren. Het systeem wordt “See Mi” genoemd en is ontworpen door de Deense firma IDZone.

  Beleid:

• Het stadsbestuur van Kopenhagen test een nieuw systeem van lichtdiodes aan de meest gevaarlijke kruispunten. Wanneer een fietser de sensoren voorbijrijdt, licht een diode in de asfalt op en waarschuwt de automobilisten dat een fietser zich in de nabijheid van het kruispunt bevindt. Hierbij werd uitgegaan van rendabiliteitsoverwegingen: wanneer een fietser omkomt, kost dat de staat 1,7 miljoen Deense kroon (€ 225.000). De installatie van diodes en sensoren op een kruispunt kost slechts ongeveer € 26.000.

Verenigd Koninkrijk

25 augustus 2014: Blaze Laserlight is een fietsprojector die ontworpen werd door de Britse studente Emily Brooke. Het laserlicht dat je op je fietsstuur kunt bevestigen, waarschuwt automobilisten als er een fiets naast hen rijdt. Er wordt een groene fiets op de grond geprojecteerd enkele meter vóór de fiets. Zie Maakt deze simpele uitvinding een einde aan dodehoekongevallen bij fietsers?, waar ook een video is opgenomen.

Opmerking: Kan 's nachts nuttig zijn, maar alles hangt af van zoveel factoren: aandacht van de chauffeur, weersomstandigheden, zichtbaarheid van de tekening op de grond...

Internationaal

Vele automerken beschikken vandaag over nieuwe technologieën om de verkeersveiligheid te bevorderen. In de komende jaren zullen die technologieën steeds meer aan belang winnen. Hieronder worden slechts enkele voorbeelden genoemd. Andere voorbeelden zijn welkom!

• De 'afslag-assistent' van MAN (the MAN turn-off assistent)

Om tegemoet te komen aan de problemen van de dode hoek aan kruispunten, heeft MAN Nutzfahrzeuge de zogenaamde 'afslag-assistent' of Proximity Alert System ontwikkeld. Deze waarschuwt de chauffeur wanneer hij een zwakke weggebruiker zou over het hoofd zien.

Bij haltes speuren sensoren de objecten op en bepalen de afstand van het voertuig. Deze informatie verschijnt via symbolen in de twee hoofdspiegels. Indien de chauffeur toch zijn wielen zou draaien in de nabijheid van het obstakel (fietser of voetganger), weerklinkt een signaal in de cabine.

• Technologische systemen gesteund op radar, infrarode sensoren, computer chip verbonden met een camera, camera's in circuit, enz. Overzicht nieuwe technologische systemen (2004)
• Intelligent Vehicle Technologies van Volvo Technology

Intelligente auto's

• Adaptieve cruisecontrol (ACC). Dit systeem doet de auto automatisch vertragen wanneer je te dicht bij een voorligger nadert.
• Lane Change Assistant (LCA). Sensoren houden de achterkant van de auto in het oog. Wanneer een bestuurder van rijvak wisselt terwijl een achterligger in de dode komt, begint het stuur hevig te trillen.
• Lane Departure Assistant. Aan de voorkant van de wagen is een camera ingebouwd die videobeelden neemt en daarvan een analyse maakt. Vanaf een bepaalde snelheid en wanneer de bestuurder zijn richtingwijzer niet gebruikt, zal een waarschuwingssignaal weerklinken indien de auto een doorlopende lijn raakt.
• Indommelalarm. Er zijn veel technologieën die tekens van indommelen registreren. Een alarm weerklinkt wanneer de bestuurder in slaap dreigt te vallen.
• Nachtzichtkijker. Gewone lichten kunnen obstakels vanop 40 m laten zien. Voor wie aan hoge snelheid rijdt, is die afstand te kort. Infraroodcamera's die beelden tonen via een display, kunnen hier een oplossing bieden.
• Kruispuntassistent. Wie bijv. de voorrang van rechts negeert, krijgt een geluidsignaal te horen. Het is de bedoeling dat de bestuurder veiliger reageert op moeilijke situaties.
• Voetgangerdetectie. De auto zal automatisch remmen wanneer een botsing met een voetganger of een fietser dreigt. Indien het toch tot een aanrijding komt, zijn er nog de airbags in de bumpers om de schok op te vangen.

Bron: Gazet van Antwerpen, De intelligente auto van morgen, 23 april 2011.

• 5. Wetenschappelijk onderzoek inzake dodehoekongevallen

Laatst gewijzigd op 11 november 2015